|
Utrum naturalia contingentia subsint legi aeternae
1 Ad quintum sic proceditur. Videtur quod naturalia
contingentia non subsint legi aeternae.
Promulgatio enim est de ratione legis, ut supra dictum
est. Sed promulgatio non potest fieri nisi ad
creaturas rationales, quibus potest aliquid denuntiari.
Ergo solae creaturae rationales subsunt legi aeternae. Non
ergo naturalia contingentia.
2 Praeterea, ea quae obediunt rationi, participant
aliqualiter ratione, ut dicitur in I Ethic. Lex autem
aeterna est ratio summa, ut supra dictum est. Cum igitur
naturalia contingentia non participent aliqualiter ratione,
sed penitus sint irrationabilia, videtur quod non subsint
legi aeternae.
3 Praeterea, lex aeterna est efficacissima.
Sed in naturalibus contingentibus
accidit defectus. Non ergo subsunt legi aeternae.
Sed contra est quod dicitur Prov.
VIII, quando circumdabat mari terminum suum, et legem
ponebat aquis ne transirent fines suos.
Respondeo dicendum quod aliter
dicendum est de lege hominis, et aliter de lege aeterna,
quae est lex Dei. Lex enim hominis non se extendit nisi ad
creaturas rationales quae homini subiiciuntur. Cuius ratio
est quia lex est directiva actuum qui conveniunt subiectis
gubernationi alicuius, unde nullus, proprie loquendo, suis
actibus legem imponit. Quaecumque autem aguntur circa usum
rerum irrationalium homini subditarum, aguntur per actum
ipsius hominis moventis huiusmodi res, nam huiusmodi
irrationales creaturae non agunt seipsas, sed ab aliis
aguntur, ut supra habitum est. Et ideo rebus
irrationalibus homo legem imponere non potest,
quantumcumque ei subiiciantur. Rebus autem rationalibus
sibi subiectis potest imponere legem, inquantum suo
praecepto, vel denuntiatione quacumque, imprimit menti
earum quandam regulam quae est principium agendi. Sicut
autem homo imprimit, denuntiando, quoddam interius
principium actuum homini sibi subiecto, ita etiam Deus
imprimit toti naturae principia propriorum actuum. Et ideo
per hunc modum dicitur Deus praecipere toti naturae;
secundum illud Psalmi CXLVIII, praeceptum posuit, et
non praeteribit. Et per hanc etiam rationem omnes
motus et actiones totius naturae legi aeternae subduntur.
Unde alio modo creaturae irrationales subduntur
legi aeternae, inquantum moventur a divina providentia,
non autem per intellectum divini praecepti, sicut
creaturae rationales.
Ad primum ergo dicendum quod hoc modo se habet
impressio activi principii intrinseci, quantum ad res
naturales, sicut se habet promulgatio legis quantum ad
homines, quia per legis promulgationem imprimitur
hominibus quoddam directivum principium humanorum actuum,
ut dictum est.
Ad secundum dicendum quod creaturae irrationales
non participant ratione humana, nec ei obediunt,
participant tamen, per modum obedientiae, ratione divina.
Ad plura enim se extendit virtus rationis divinae quam
virtus rationis humanae. Et sicut membra corporis humani
moventur ad imperium rationis, non tamen participant
ratione, quia non habent aliquam apprehensionem ordinatam
ad rationem; ita etiam creaturae irrationales moventur a
Deo, nec tamen propter hoc sunt rationales.
Ad tertium dicendum quod defectus qui accidunt in
rebus naturalibus, quamvis sint praeter ordinem causarum
particularium, non tamen sunt praeter ordinem causarum
universalium; et praecipue causae primae, quae Deus est,
cuius providentiam nihil subterfugere potest, ut in primo
dictum est. Et quia lex aeterna est ratio divinae
providentiae, ut dictum est, ideo defectus rerum
naturalium legi aeternae subduntur. |
